Prawo autorskie to jedna z dziedzin prawa, która wbrew pozorom odgrywa istotną rolę w naszym codziennym życiu. Dzięki prawu autorskiemu twórca utworu może go zabezpieczyć przed niepożądanym działaniem osób trzecich. Jak korzystać z przepisów prawa autorskiego, aby chronić skutecznie swoje interesy?

Czym jest utwór i kto ma do niego prawa?

Tworząc własny, oryginalny utwór, automatycznie stajemy się jego właścicielem. Autor chroniony jest przepisami ustawy Prawo autorskie i ma wyłączne prawa do swojego dzieła (z pewnymi nielicznymi wyjątkami). Ustawodawca określa dokładnie, jakie wyróżniamy rodzaje utworów, które podlegają prawnej ochronie. Są to utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, utwory literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, a także programy komputerowe. Chronione są również utwory plastyczne, lutnicze, fotograficzne, wzornictwa przemysłowego, muzyczne i słowno-muzyczne, audiowizualne, architektoniczne i urbanistyczne. Twórca danego dzieła zasadniczo ma do niego nieograniczone prawa. Wyróżniamy jednak wśród praw autorskich prawa o charakterze osobistym oraz majątkowym. Te dwie grupy uprawnień charakteryzują się różnymi cechami.

Prawa autorskie osobiste i majątkowe

Prawa autorskie osobiste mogą przysługiwać wyłącznie twórcy danego dzieła. Są one niezbywalne, to znaczy, że autor nie może przenieść ich na inną osobę. Dzieje się tak dlatego, że w założeniu mają one wyrażać pewną więź, jaka w procesie twórczym powstaje pomiędzy autorem, a samym dziełem. Z tego właśnie względu oczywistym jest, że niemożliwe będzie przekazanie takiego prawa innej osobie, która nie jest autorem utworu. Prawa osobiste przysługują twórcy bezterminowo, to znaczy, że nigdy nie wygasają (nawet po jego śmierci). Jest to znacząca różnica w stosunku do praw majątkowych autorskich, które są ograniczone w czasie. Uprawnienia te bowiem wygasają w większości przypadków 70 lat po śmierci autora. Przykładem prawa osobistego autorskiego jest to, że bez zgody twórcy nikt nie może wprowadzać do jego utworu żadnych zmian. Prawa majątkowe mogą zostać natomiast przeniesione na inną osobę. Są to na przykład prawo do rozporządzania utworem, prawo do korzystania z utworu czy prawo do pobierania wynagrodzenia za korzystanie z danego utworu. Przeniesienie autorskich praw majątkowych odbywa się na podstawie umowy, która powinna zostać bezwzględnie zawarta na piśmie. W przeciwnym razie będzie ona nieważna.

Jak udzielić licencji?

Licencja jest to umowa, na mocy której licencjodawca przyznaje licencjobiorcy prawo do korzystania z własnego utworu. Taka umowa, podobnie jak umowa o przeniesienie praw autorskich majątkowych, powinna zostać zawarta na piśmie (umowa, która nie będzie miała formy pisemnej, jest nieważna). W umowie licencyjnej powinno się określić dokładnie, jakiego utworu ona dotyczy. Zazwyczaj umieszcza się w niej również sposób dopuszczalnego korzystania z dzieła. Niezawarcie takiej informacji w umowie nie jest jednak błędem i nie przekreśla ważności udzielenia licencji. Wówczas uznaje się, że sposób korzystania z danego utworu powinien być zgodny z jego charakterem, a także z jego przeznaczeniem oraz z ogólnie przyjętymi zasadami. Kwestia udzielenia licencji może wydawać się dość skomplikowana dla osoby, która nie ma na co dzień do czynienia z przepisami prawnymi. W takim przypadku polecane są konsultacje prawne Kraków, Warszawa czy Wrocław to duże miasta, w których z pewnością znajdziemy bardzo wiele ofert prawników specjalizujących się w prawie autorskim. Dzięki zasięgnięciu opinii eksperta będziemy spokojni, że wszelkie kwestie prawne są dopracowane.